35 lines
2.4 KiB
Markdown
35 lines
2.4 KiB
Markdown
|
# Neutratywy: czemu nie końcówka -ę?
|
|||
|
|
|
|||
|
|
<small>2022-02-22 | [@andrea](/@andrea)</small>
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Użycie końcówki -ę do [tworzenia neutratywów](/tworzenie-neutratywów) zdaje się być rozsądnym pomysłem
|
|||
|
|
– w końcu ma ją wiele rzeczowników w rodzaju nijakim/[neutralnym](/rodzaj-neutralny), np. „dziecię”, „kurczę”.
|
|||
|
|
Z początku wiele naszych propozycji w [Słowniku Neutratywów](/neutratywy) właśnie na -ę się kończyło.
|
|||
|
|
Stopniowo jednak usuwamy takie wersje na rzecz innych sufiksów albo przynajmniej uzupełniamy je o odpowiednią adnotację.
|
|||
|
|
Dlaczego?
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Otóż sęk w tym, że **-ę tworzy formy zdrobniałe**.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Chcemy zniwelować „upupiające” konotacje rodzaju neutralnego,
|
|||
|
|
aby umożliwić osobom niebinarnym wyrażanie się poza binarnym podziałem męski/żeński
|
|||
|
|
bez narażania się na brzmienie dziecinnie i niedojrzale – a używanie zdrobnień się z tym celem mija.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
W mianowniku problem nie rzuca się w oczy, ale spójrzmy na formy zależne i liczbę mnogą:
|
|||
|
|
czy zwrot „sukces niebinarnego <em>olimpijczęcia</em>” sprawia, że wyobrażamy sobie dorosłą osobę konkurującą na światowym poziomie,
|
|||
|
|
czy raczej postać z bajki dla dzieci?
|
|||
|
|
Zamieniając „olimpijczę” na „olimpijcze”, otrzymujemy w odmianie „sukces niebinarnego <em>olimpijcza</em>” – od razu mniej upupiająco!
|
|||
|
|
„Autorze” i „autorzę” brzmią bardzo podobnie, ale już „rozmawiałom z <em>autorzem</em> książki”
|
|||
|
|
jest zasadniczo różne od „rozmawiałom z <em>autorzęciem</em> książki”.
|
|||
|
|
„To aktorzę” nie brzmi zdrobniale, ale już „te aktorzęta”?
|
|||
|
|
Zresztą nawet odkładając na chwilę na bok temat neutratywów,
|
|||
|
|
zastanówmy się, jak różny jest ładunek emocjonalny między zdaniem
|
|||
|
|
„poszłom na spacer z <em>dziewczyną</em>” a „poszłom na spacer z <em>dziewczęciem</em>”. No właśnie.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Oczywiście zdrobnienia same w sobie nie są niczym złym i nie postulujemy bynajmniej, by się wzbraniać przed ich używaniem.
|
|||
|
|
Pamiętajmy jednak, by zwracać uwagę na to, jak końcówka -ę może być odbierana i co może sugerować.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Wiele z nas używa rodzaju gramatycznego kojarzonego dotychczas z brakiem dojrzałości czy sprawczości,
|
|||
|
|
bo wierzymy, że z biegiem czasu da się te konotacje zmienić.
|
|||
|
|
Rodzaj neutralny nie jest nierozerwalnie związany z brakiem powagi.
|
|||
|
|
Natomiast zdrobnienia są tak jednoznacznie infantylizujące, że lepiej używać ich oszczędnie i rozmyślnie 😉
|