Choć przedstawiamy na naszej stronie przegląd [pomysłów na unikanie języka nacechowanego płciowo](/unikanie)
i pokazujemy jak używać [osobatywów](/osobatywy), [ikastywów](/iksatywy) czy [form ze znakiem zastępującym](/onx),
to jednak teoria to jedno, a praktyka drugie.
Często zmiana używanych form i zwrotów tak, by nie wykluczały, nie jest łatwym zadaniem.
Stanęłom przed nim ostatnio; i uznałom, że podzielę się wrażeniami – a nuż się komuś przydadzą.
Moi znajomi prowadzą od lat konkurs muzyczny [OurSong](https://oursong.eurovote.eu), a ja tworzę dla nich stronę techniczną.
W tym tygodniu trwała jego jubileuszowa, czterysetna (!) edycja.
Z tej okazji odświeżyłom ciut design strony i dodałom parę ficzerów – i przy okazji tej pracy zauważyłom,
jak bardzo irytuje mnie [androcentryzm językowy](https://pl.wikipedia.org/wiki/Androcentryzm)
w komunikatach, które samo tam parę lat temu umieściłom.
Zanim jednak przejdę do treści właściwej, krótka historia.
W 2017 roku niderlandzki przewoźnik kolejowy NS [dumnie ogłosił](https://www.volkskrant.nl/economie/dames-en-heren-wordt-bij-ns-voortaan-beste-reizigers~bf5345f9c),
Chciałom wprowadzić zmiany istotne, ale względnie łagodne, mało rzucające się w oczy; nie ogłaszać niczego,
tylko obserwować, czy ktokolwiek je zauważy i czy będzie na tyle poruszone, by jakkolwiek zareagować na nie na forum.
Już pierwsze zdanie – krótki opis konkursu – okazało się być wyzwaniem:
> OurSong – konkurs muzyczny, w którym **menadżerowie prowadzący** wybrane przez siebie kraje z całego świata co tydzień rywalizują o miano najlepszego utworu.
Nie chcę pozbywać się słowa „menadżer”, które jest mocno utartym terminem w ramach konkursu
– a zatem „osoby zarządzające” czy „osoby prowadzące” odpadają.
Z drugiej strony „osoby menadżerskie” brzmią zbyt sztucznie dla ucha nieosłuchanego z [osobatywami](/osobatywy).
Dlatego zdecydowałom się na formę binarną – nie jest idealnie, ale skoro zaczynamy łagodnie, to łagodnie.
Nie można mieć wszystkiego od razu. Oczywiście, w ramach walki z [męską dominacją językową](https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C4%99ska_dominacja_j%C4%99zykowa)
umieściłom formy żeńskie jako pierwsze:
> OurSong – konkurs muzyczny, w którym **menadżerki i menadżerowie prowadzące** wybrane przez siebie kraje z całego świata co tydzień rywalizują o miano najlepszego utworu.
W innych miejscach osobatywy brzmią już sporo naturalniej:
> Większość strony jest dostępna tylko dla **uczestników** konkursu. Dołącz do nas już dziś!
> Większość strony jest dostępna tylko dla **osób uczestniczących** w konkursie. Dołącz do nas już dziś!
> By wyeliminować oszustwa, prosimy, by **każdy nowy członek dołączył** do grupy konkursowej na FB w celu weryfikacji konta. Po zatwierdzeniu konta na OurSongu, **będziesz mógł** opuścić tę grupę.
> By wyeliminować oszustwa, prosimy, by **każda nowa osoba dołączyła** do grupy konkursowej na FB w celu weryfikacji konta. Po zatwierdzeniu konta na OurSongu, **można** opuścić tę grupę.
W ostatnim zdaniu da się zupełnie uniknąć form nacechowanych płciowo dzięki bezosobowej formie „można będzie” albo po prostu „można”.
W zdaniach, gdzie używane było słowo „administrator”, podmieniłom je na „admin”
(które choć gramatycznie męskie, można wciąż można by uznać za inkluzywne, za skrót zarówno od „administrator”, jak i „administratorka” i „[administratorze](/neutratywy#administratorze)”)
> **Administrator** musi aktywować Twoje konto, zanim **będziesz mógł** używać platformy.
> **Admin** musi aktywować Twoje konto, zanim **będziesz mogłx** używać platformy.
…
> **Administrator zatwierdził** Twoje konto. Zapraszamy do zabawy!
> **Administracja zatwierdziła** Twoje konto. Zapraszamy do zabawy!
…
> Wewnętrzny błąd serwera. **Administrator został powiadomiony** o błędzie.
> Wewnętrzny błąd serwera. **Administracja została powiadomiona** o błędzie.
(akurat w przypadku tego zdania: jedyną powiadamianą osobą jestem ja, więc w sumie mogłom napisać „administratorze zostało powiadomione”)
Słowa odnoszące się do osób biorących udział w konkursie („uczestnik”, „zwycięzca”, „manadżer”, „zawodnik”)
można było w bardzo wielu wypadkach zamienić na zupełnie inne – korzystając z tego, że odnoszą się
zarówno do osoby, która dany utwór zgłosiła do konkursu, jak i… do samego utworu.
Słowa „utwór” czy „zgłoszenie” mają rodzaj gramatyczny, ale w przeciwieństwie do ludzi nie mają płci,
więc zwyczajnie nie musimy się przejmować inkluzywnością, jeśli to one staną się centrum zdania.
> Wybierz **zwycięzcę** preselekcji i wyślij go do edycji
> Wybierz **zwycięski utwór** preselekcji i wyślij go do edycji
…
> **Każdemu uczestnikowi** przyporządkuj numer półfinału (1, 2, ...) lub zostaw pole puste, aby **uczestnik przeszedł** od razu do finału.
> **Każdemu utworowi** przyporządkuj numer półfinału (1, 2, ...) lub zostaw pole puste, aby **zgłoszenie przeszło** od razu do finału.
…
> **Zawodnik**
> **Utwór**
…
> **Zakwalifikowani** (losowa kolejność)
> **Utwory zakwalifikowane** (losowa kolejność)
Natomiast niezależnie od tematyki każda strona internetowa powinna w wielu kontekstach móc zastąpić słowo
„użytkownik” rzeczownikiem „konto”:
> **Nowy użytkownik!**
> **Nowe konto!**
…
> **Użytkownik zatwierdzony**
> **Zatwierdzenie konta**
Oczywiście, nie obyło się bez [form z iksami](/onx)
(np. etykietka „Aktywny” przy koncie osoby uczestniczącej zmieniona na „Aktywnx”)
ale przy odrobinie inwencji nawet je dało się czasem obejść, na przykład:
> Historia krajów, którymi **zarządzałeś**
> Historia zarządzanych przez Ciebie krajów
Niektóre formy nacechowane płciowo dało się zastąpić przymiotnikiem, na przykład:
> Ranking **menadżerów**
> Ranking **menadżerski**
Rankingi są dwa, więc dla spójności musiałom zmienić również „ranking krajów” na „ranking krajowy”, choć oczywiście poprzednia wersja wykluczająca nie była.
## Wyniki eksperymentu
Po wysłaniu nowej wersji na serwer odczekałom tydzień
(pełną edycję, a zatem każda osoba aktywnie biorąca udział powinna w tym czasie zobaczyć większość aplikacji w nowej odsłonie).
Nasłuchiwałom jakichkolwiek komentarzy na temat nowego brzmienia niektórych komunikatów na stronie.
