diff --git a/locale/pl/blog/warto-rozmawiać.md b/locale/pl/blog/warto-rozmawiać.md new file mode 100644 index 00000000..fc643061 --- /dev/null +++ b/locale/pl/blog/warto-rozmawiać.md @@ -0,0 +1,111 @@ +# Warto rozmawiać! (ale…) + +2021-12-20 | [@andrea](/@andrea) + +![Zdjęcie autorstwa Charla Folschera z portalu Unsplash przedstawiające drewniane ludziki, z których jedno dusi drugie. Dodana przez nas chmurka dialogowa z ust duszącego: „Czemu nie chcesz ze mną rozmawiać?”](/img-local/blog/warto-rozmawiać.png) + +Słysząc piękne frazesy o tym, że „warto rozmawiać”, że „potrzeba dialogu”, że „trzeba się wsłuchać w argumenty drugiej strony”, +często tylko kiwamy potakująco głowami. No bo z czym tu się nie zgodzić? Otwartość na dialog to przecież tak potrzebna postawa! + +A jednak, samo otwarcie na dialog bez ustalenia reguł komunikacji, które wyrównałyby szanse osób w nim uczestniczących, +może nie tylko nie pomóc, ale i zaszkodzić. Zanim oddamy głos grupom uprzywilejowanym (a co dopiero grupom opresjonującym innych), +wsłuchajmy się najpierw w głos osób z grup marginalizowanych. + +## Brak symetrii + +Faszyzm i antyfaszyzm nie są równoważnymi stronami dyskusji. Grupy marginalizowane i otwarta queerfobia czy ksenofobia +to nie są dwie strony tego samego medalu, które można posadzić w jednym studiu telewizyjnym i oczekiwać, że wyniknie z tego zmiana świata na lepsze. + +Nikto nie zaprosiłoby do debaty osoby członkowskiej KKK wspierającej przywrócenie niewolnictwa – +zwłaszcza jeśli po drugiej stronie miałaby siedzieć osoba czarnoskóra. +Byłoby to zwyczajnie podłe: postawiłoby osobę czarnoskórą w pozycji ofiary broniącej się przed drapieżnikiem na oczach kamer, +zmusiłoby ją do udowadniania, że jest człowiekiem i zasługuje na prawa człowieka, +a przede wszystkim dawałoby rasizmowi legitymizację jako poglądowi zasługującemu na debatę i światła reflektorów. + +Ale choć takie legitymizowanie otwartego, agresywnego rasizmu jest w XXI wieku niemal niewyobrażalne +(co innego niestety promowanie _skrycie_ rasistowskich idei, jak chociażby gerrymandering czy przeciwstawianie się darmowej służbie zdrowia) +– to jednak analogiczne postawy dotyczące chociażby homofobii są już w polskich mediach na porządku dziennym. +Osoby takie jak Dariusz Oko czy Kaja Godek szerzą oszczerstwa i tezy otwarcie nienawistne wobec marginalizowanych większości +– a media dają im na to czas antenowy. + +Jak wiele jest programów publicystycznych, które zamiast posadzić naprzeciwko siebie geja i homofoba broniącego mu praw człowieka, +zaproszą geja i powiedzmy sześćdziesięcioletnią panią Bożenkę, która chce lepiej zrozumieć, jak zaakceptować swojego homoseksualnego wnuczka? + +„Otwarcie na dialog” wymaga tego, by strony były… cóż, naprawdę otwarte na dialog. +Nie może być tak, że jedna strona jest do niego wręcz zmuszona, bo to jej jedyny sposób na obronę przez agresywnym atakiem, +podczas gdy druga wcale nie zamierza nikogo wysłuchać, tylko cieszy się z kolejnej okazji do publicznego gnębienia najsłabszych grup społecznych. + +## Oczekiwanie płaszczenia się + +[Nie jestem fanięciem](https://avris.it/blog/opresja-to-nie-statystyka) mówienia o grupach marginalizowanych „mniejszości”. +Cementuje to pewną bowiem mentalność, według której sytuacja życiowa grup społecznych powinna opierać się o ich… liczebność. +W tej mentalności „większość” dysponuje prawami, a „mniejszość” musi grzecznie prosić, by je otrzymać. +Powinno być inaczej – nasze prawa człowieka są bezwarunkowe, nieodzowne, wynikające z przyrodzonej godności ludzkiej. +Nie powinny podlegać dyskusji. + +Owszem, warto rozmawiać o takich sprawach, jak na przykład prawa osób queerowych. +Ale da się to zrobić w sposób podkreślający naszą godność i sprawczość, +a nie tak, jakbyśmy były plebejuszkami przychodzącymi do króla z petycją o łaskę. + +Z dawnych twitterowych dyskusji zapadła mi w pamięć jedna z opinii – że ci geje to lepiej poszliby wolontariacko pomagać rolnikom w zbiorach, +a nie się tylko domagają praw i paradują, to wtedy może by ich ludzie polubili i łaskawie pozwolili im na śluby. +Tja… Jeśli Tobie nigdy nikto nie podrzuciło „dobrych rad”, jak tu by najlepiej się płaszczyć przed innymi +i wykonywać nieodpłatną pracę na rzecz biznesów, żebyś łaskawie dostałx prawa człowieka, to zazdroszczę. + +Tak, osoby aktywistyczne czasem odpowiedzą niemiło na homofobiczny komentarz. +Ale to ta homofobia powinna być uważana za problem, a nie nasza zmęczona, wkurwiona, zdesperowana odpowiedź na ataki. +Grzeczne już byłośmy. + +Żeby to całe „otwarcie na dialog” było prawdziwie otwarte, jego punktem wyjścia musi być szacunek +i widzenie w nas ludzi zasługujących na prawa człowieka. + +## Walka o swoje prawa to nie hobby + +Wiele osób zdaje się nie rozumieć, jak wiele czasu oraz wysiłku emocjonalnego wymaga walka o prawa mniejszości (zwłaszcza własne). +To nie jest tak, że wracamy padnięte z pracy do domu i zastanawiamy się, czy dla relaksu otworzymy sobie piwko i obejrzymy serial, +pogramy w grę, czy może jednak poczytamy homofobiczne komentarze w internecie. + +Nienawiść boli… Owszem, niektóre z nas mają grubszą skórę niż inne, lepiej potrafią zdystansować się od hejtów na swój temat, +zracjonalizować cudze fobie i nie brać ich do siebie, może nawet są na tyle uprzywilejowane (na przykład mieszkając w bardziej tolerancyjnym kraju), +by nie musieć się bać, że internetowe groźby zostaną kiedyś zrealizowane. Ale nawet i wtedy ciężko jest nam czytać ścieki nienawiści… + +Co jednak niezmiernie ważne – nie chodzi tylko o samą nienawiść. Nawet szczere pytania wynikające z ciekawości i otwartości +również wymagają od nas poświęcenia czasu i wysiłku, by na nie odpowiedzieć. Praca aktywistyczna to praca emocjonalna, +wymaga od nas empatii, uważnego doboru tonu i słownictwa, domyślania się, skąd bierze się czyjaś postawa, co dana osoba może czuć… + +Tworząc stronę zaimki.pl, staramy się, by była jak najbardziej przejrzysta i dostępna, by informacje były jak najlepiej ustrukturyzowane, +by FAQ było kompletne. A mimo to wciąż dostajemy na skrzynkę te same pytania. + +Dostępna jest cała masa publikacji naukowych, popularnonaukowych, tweetów, postów i memów na temat różnorodności płciowej, +zarówno w kontekście biologicznym, jak i społeczno-kulturowym – a mimo to w kółko musimy słuchać osób mądrzących się +swoją wiedzą z przyrody z podstwówki, że „sĄ tYlKo DwIE PłCi!!”. + +To męczące. Tak zwyczajnie. „Otwartość na dyskusję”, jeśli jest szczera i życzliwa, powinna obejmować również +przygotowanie się do niej. Jeśli na Twoje pytanie jest w stanie wyczerpująco odpowiedzieć zapytanie do wyszukiwarki internetowej, +to może lepiej nie zawracać nim głowy osobom aktywistycznym? + +My wiemy, skąd się bierze homofobia czy transfobia. My mamy doświadczenie tego hejtu, który na nas spada, jego źródeł, i jego skutków. +Czy osoby chcące wchodzić z nami w dyskusje na temat naszych praw i naszego życia wiedzą o nas równie wiele, co my o drugiej stronie? +Owszem, wcale nie muszą – ale jeśli widzimy, że nie pofatygowały się nawet dowiedzieć podstaw, to czemu miałobyśmy liczyć na to, +że z rozmowy z nami czegokolwiek chciałyby się dowiedzieć? + +## Podsumowując + +Zapraszając do mediów osoby aktywistyczne, można chcieć wysłuchać, co mają do powiedzenia, +ale można też wychodzić z pozycji do ataku, nastawiać je przeciw osobom odmawiającym im podstawowych praw. +Wywiad z osobą niebinarną można zacząć tekstem „co ty sobie wymyślasz? przecież każde dziecko wie, że płci są tylko dwie!” – +ale można też zrobić zawczasu risercz oraz spytać bardziej neutralnie: +„czy możesz opowiedzieć osobom oglądającym, jak mają rozumieć to, że są więcej niż dwie płci?”. +Naszego tweeta o [rodzaju neutralnym](/ono) można skomentować zdjęciem profesora Bralczyka robiącego facepalma +albo kąśliwą uwagą o Radzie Języka Polskiego, +ale można też wrzucić w wyszukiwarkę „prof. bralczyk osoby niebinarne” +albo „rada języka polskiego byłoś zrobiłoś” i przeczytać, +co te osoby eksperckie mają do powiedzenia w temacie +(hint: [tutaj opinia prof. Bralczyka](https://ksiazki.wp.pl/w-tvp-wysmiewali-osoby-niebinarne-profesor-bralczyk-rozumie-dlaczego-6616979703601760a), +[a tutaj RJP](https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=317:byom-byo&catid=44&Itemid=208); +cytujemy je również u siebie, na podstronie [ Nauka](/nauka)). +W studiach telewizyjnych można nastawiać przeciwko sobie oprawców i ofiary, jak w jakiejś uwspółcześnionej wersji walk gladiatorskich, +a można też przestać dawać atencję księdzom Oko wyzywającym osoby homoseksualne od pedofilów, +lecz wreszcie dopuścić do głosu osoby, które od wieków tego głosu były pozbawiane. + +Tylko połowa z tych opcji jest prawdziwym „otwarciem na dyskusję” 😉 diff --git a/locale/pl/img/blog/warto-rozmawiać.png b/locale/pl/img/blog/warto-rozmawiać.png new file mode 100644 index 00000000..081c039c Binary files /dev/null and b/locale/pl/img/blog/warto-rozmawiać.png differ