# Osobatywy nie takie straszne 2022-03-29 | [@tymk](/@tymk) Konstrukcje takie jak „osoba partnerska” czy „osoba towarzysząca” są łatwym i normatywnym sposobem na neutralne płciowo opisanie człowieka lub grupy. Analogicznie do feminatywów nazwałośmy je [osobatywami](/osobatywy). Dziś chciałobyśmy przybliżyć parę mniej oczywistych zagadanień związanych z tymi formami. Do tworzenia osobatywów można użyć wielu innych rzeczowników jak np. człowiek, postać, sława, gwiazda, twarz (np. firmy) itd. > Demi Lovato to ~~sławna piosenkarka popowa~~ sława _lub_ gwiazda popu. > Maria M. jest ~~okropny~~ okropnym człowiekiem. Jednak „osoba” to najbardziej uniwersalny rzeczownik do tego celu, więc przez resztę tekstu to jego będziemy używać. Osobatywy mogą się wydawać długie i skomplikowane, ale bardzo łatwo jest je skracać, np.: > Zbychu jest osobą studencką _lub_ studiującą na … → Zbychu studiuje na … > Pięcioro[1] osób pracujących dla Ikei zaginęło → Pięcioro pracujących dla Ikei zaginęło No ale co jeżeli mamy do czynienia z bardziej złożonymi epitetami, jak zamienić je na osobatywy? Weźmy na przykład „starsze chorąże sztabowe” (słowo „chorąże” pełni tutaj rolę rzeczownika). 1. Wszystkie przymiotniki przed rzeczownikiem zostają bez zmian. → starsza osoba, st. os. 2. Rzeczownik zostaje zamieniony w przymiotnik (w tym przypadku już mamy przymiotnik). → starsza osoba chorąża, st. os. chor. 3. Przymiotniki za rzeczownikiem zostają zamienione przysłówki i „wciśnięte” pomiędzy „osobę”, a przymiotnik. → starsza osoba sztabowo chorąża, st. os. sztab. chor. > Maria jest starszą osobą sztabowo chorążą. Jestem taki dumny! Kolejny przypadek – rzeczowniki wielokrotne np. _Zbychu jest projektantum i stylistum_, _Zbychu jest projektantum-stylistum_. Tak jak w przymiotnikach łączymy je w jeden przymiotnik używając najczęściej spójnika „o-” np. _Zbychu jest biału i czarnu_, _Zbychu jest biało-czarnu_. Więc przy tworzeniu osobatywu robimy tak samo. > Nikita jest osobą projektancko-stylistyczną (_lub osobatyw imiesłowowy_: osobą projektująco-stylizującą). > Myślisz, że zrobi mi fajny zaczes? A co z osobatywem od słów takich jak „monakijczyk/monakijka”? Osobatywy zazwyczaj to epitety z przymiotnikiem „za” rzeczownikiem, tak więc mamy do czynienia z trzema możliwościami zapisu „osoby z Monako”: - monakijska osoba – osoba odnosząca się do państwa lub miasta Monako, występuje tu przymiotnik jakościowy [„przed” rzecz.], więc nie jest to osobatyw, oznacza jakąkolwiek osobę w jakikolwiek sposób związaną z Monako, - osoba monakijska – osoba mieszkająca w mieście Monako, monakijka lub monakijczyk, - Osoba Monakijska – osoba obywatelska państwa Monako, Monakijczyk lub Monakijka. Należy pamiętać że w przypadku osobatywów od wyrazów pisanych z dużej również oba wyrazy piszemy z dużej litery – tak jak „Morze Bałtyckie”.
[1] Zaleca się używanie liczebników zbiorowych mówiąc o grupach mieszanych lub nieznanych płciowo, a więc przy osobatywach: