98 lines
7.2 KiB
Markdown
98 lines
7.2 KiB
Markdown
# Czy określenia AFAB i AMAB są transfobiczne?
|
||
|
||
<small>2022-04-07 | [@andrea](/@andrea)</small>
|
||
|
||
|
||
|
||
Krótka odpowiedź brzmi: nie, ale mogą być _nadużywane_ w sposób, który dzieli, wyklucza i wzmaga dysforię.
|
||
|
||
Dla analogii: słowo „kobieta” nie jest ani obraźliwe ani transfobiczne,
|
||
ale jeśli opisać nim transpłciowego mężczyznę, to już się takim staje.
|
||
|
||
Wokół określeń AFAB/AMAB jest sporo niejasności i kontrowersji,
|
||
więc od dłuższego czasu zbierałom się, by na ich temat napisać,
|
||
ale dopiero wczorajsze ogłoszenie Grupy Stonewall o organizacji eventu tylko dla osób AFAB zmotywowało mnie,
|
||
by się wreszcie za to zabrać.
|
||
|
||
Zacznijmy może od wyjaśnienia, o co w ogóle chodzi.
|
||
Otóż są to skróty od „assigned female at birth” i „assigned male at birth” – płeć żeńska/męska przypisana przy urodzeniu –
|
||
a ogólnie o tym znaczniku płci mówi się AGAB („assigned gender …”).
|
||
|
||
Same w sobie są dość fajne. Kiedy na przykład mówimy o transpłciowym mężczyźnie,
|
||
to zamiast pokracznego zwrotu „urodził się jako dziewczynka”,
|
||
lepiej jest opisać tę sytuację jako „przy urodzeniu przypisano mu płeć żeńską”.
|
||
Dlaczego? Bo nigdy dziewczynką nie był. Osoba lekarska zobaczyła jego genitalia, wpisała „K” w akt urodzenia,
|
||
a rodzice i ogólnie społeczeństwo wychowywali go i traktowali zgodnie z normami społecznymi dotyczącymi kobiet i dziewczynek.
|
||
Co nie oznacza, że kiedykolwiek _naprawdę_ nią był.
|
||
|
||
Osoby transpłciowe (oczywiście o ile nie są płynnopłciowe itp.) często podkreślają,
|
||
że nigdy nie były innej płci niż są, nigdy nie zmieniły płci – jedynie skorygowały swoje ciało, imię, dokumenty itp.,
|
||
by lepiej pasowały do ich płci. Stąd mówienie o AGAB jest pomocne – AGAB nie jest czyjąś _tożsamością_,
|
||
lecz czymś, co im się _przydarzyło_. Komuś _przypisano_ daną płeć, bez pytania o opinię.
|
||
|
||
Jakkolwiek jednak podawanie AGABu jest lepsze od takich niepoprawnych określeń,
|
||
to trzeba się zastanowić, czy jest on informacją jakkolwiek potrzebną – o ile nie szkodliwą.
|
||
Zastanówmy się co to tak w gruncie rzeczy oznacza, jeśli o jakiejś osobie powiemy, że „jest AMABem”.
|
||
Otóż podkreślamy w ten sposób, że… będąc noworodkiem, miała penisa. Yyy… creepy! 🤨
|
||
Zastanów się, ile jest sytuacji, w których powinny cię interesować czyjeś genitalia. Zwłaszcza genitalia noworodka.
|
||
|
||
Oczywiście implikacje AGABu są zdecydowanie szersze niż tylko dosłowne znaczenie zwrotu –
|
||
moje podkreślanie tego dosłownego znaczenia ma na celu wyłącznie dobitniejsze podkreślenie przekazu.
|
||
Ale nie można przecież ukryć, że w naszym społeczeństwie czyjś AGAB determinuje w jejgo życiu sporo więcej:
|
||
jakimi zabawkami ma się bawić, jakie są jejmu kupowane przez rodziców ciuchy, do jakich zawodów jest zachęcane,
|
||
jakie role społeczne jest oczekiwane spełniać, itd. itd. Nazywamy to socjalizacją.
|
||
|
||
I owszem, czasem jest sens mówić o „socjalizacji męskiej” czy „osobach socjalizowanych żeńsko”.
|
||
Są konteksty, kiedy socjalizacja ma znaczenie. Ale należy się zastanowić, czy dany kontekst na pewno jest jednym z nich.
|
||
|
||
W kontekście medycznym AGAB może być istotny. Gabinet ginekologiczny
|
||
„zachęcający osoby AFAB po 25 roku życia do regularnych badań cytologicznych” na pewno jest bardziej inkluzywny
|
||
niż gdyby zachęcał do tego „kobiety”, zupełnie pomijając transpłciowych mężczyzn i osoby niebinarne posiadające macicę.
|
||
Ale pamiętajmy też, że czasem lepiej mówić konkretniej – każde z nas jest inne,
|
||
każda osoba transpłciowa jest na innym stadium tranzycji, decyduje się na inne zabiegi korekty płci,
|
||
osoby cispłciowe mogą mieć zaburzenia hormonalne sprawiające, że hormonalnie „nie pasują” do swojej płci itp.
|
||
Dana choroba może na przykład nieść podwyższone ryzyko dla osób o wysokim poziomie testosteronu –
|
||
nie kierujmy w takim razie komunikatów na jej temat do „mężczyzn” ani „osób AMAB”, lecz konkretnie do grupy podwyższonego ryzyka.
|
||
|
||
Te, i zapewne parę innych kontekstów (np. romantyczne, seksualne, czy związane z analizą dyskryminacji osób
|
||
ze względu na ich płeć przypisaną przy urodzeniu), mogą być jak najbardziej na miejscu –
|
||
choć w każdym przypadku należy używać ich delikatnie i z rozmysłem.
|
||
|
||
Natomiast problem pojawia się, kiedy traktuje się AFAB/AMAB jako „woke” wersję binarnego podziału kobiety/mężczyźni.
|
||
Używanie go w ten sposób świadczy o zupełnym braku zrozumienia, o co chodzi w niebinarności, transpłciowości
|
||
i ogólnie pojętej walce z patriarchatem.
|
||
|
||
Grupa Stonewall ogłosiła organizację eventu, na który zaprasza osoby perfromerskie – ale tylko te AFAB.
|
||
Po oburzeniu społeczności post zniknął (~~póki co bez komentarza ani przeprosin~~;
|
||
[tutaj komunikat i przeprosiny](https://www.facebook.com/grupastonewall/posts/2572230729587224)), więc nie mogę do niego podlinkować.
|
||
Wykluczenie osób AMAB i interpłciowych miało mieć na celu wsparcie osób doświadczających mizoginii.
|
||
Co samo w sobie brzmi jak spoko pomysł – grupy marginalizowane zasługują na bycie choćby na moment w centrum uwagi,
|
||
tak aby choć trochę przeciwdziałać wiekom systemowego wykluczenia.
|
||
Ale podzielenie społeczności osób queerowych ze względu na ich AGAB jest… najłagodniej mówiąc, nietrafionym pomysłem.
|
||
|
||
|
||
|
||
Trans mężczyźni nie chcą, by przypominano im, że są AFAB, a już tym bardziej brać udziału w evencie, gdzie ma to być celebrowane.
|
||
Trans kobietom nie podoba się, że ich doświadczenie mizoginii jest wymazywane.
|
||
Osoby niebinarne mają dość bycia dzielonymi na „AFABy” i „AMABów”.
|
||
(„Jesteś chłopakiem czy dziewczyną?” – „Jestem niebinarne” – „Ale męskie niebinarne czy żeńskie niebinarne?” – yyy… – „Ups, sorry… AFAB czy AMAB?”).
|
||
|
||
W komentarzach pod postem GS jedyny pozytywny odzew, jaki znalazłom, pojawił się ze strony TERFów –
|
||
zachwyconych, że wreszcie będzie jakiś event „wolny od AMABów”, i cieszących się z wykluczenia transpłciowych kobiet.
|
||
Także gratulacje, Grupo Stonewall – chcąc walczyć z mizoginią, rozbudziłoście mizoandrię i stanęłoście po jednej stronie z transfobkami.
|
||
|
||
Zapewne w ogromnej większości przypadków osoby używające tego podziału mają dobre chęci.
|
||
Ale liczy się efekt, nie chęci. Warto skonsultować z zainteresowanymi (w razie czego my doradzimy w takim zakresie 😉)
|
||
Każde ma prawo do błędów i niedopatrzeń, więc wystarczy przeprosić i wyciągnąć wnioski na przyszłość.
|
||
|
||
Chcesz zorganizować event dla osób, które są marginalizowane ze względu na płeć?
|
||
Może po prostu napisać… „dla marginalizowanych płci”? „dla osób które nie są cis mężczyznami”?
|
||
„All But Cis Dudes” (ABCD)?
|
||
|
||
Czasem opisanie kogoś jako „AFAB” czy „AMAB” jest sensowne. Czasem. Ale poza paroma specyficznymi kontekstami
|
||
płeć przypisana przy urodzeniu powinna być zupełnie bez znaczenia. Możesz być kim tylko chcesz,
|
||
niezależnie od genetycznej loterii i patriarchalnych norm społecznych.
|
||
|
||
Nigdy nie pozbędziemy się binaryzmu, seksizmu i patriarchatu,
|
||
jeśli podział kobiety/mężczyźni zastąpimy bioesencjalistycznym pseudoprogresywnym podziałem AFAB/AMAB 🙄
|