507 lines
29 KiB
Markdown
507 lines
29 KiB
Markdown
# Niebinarny Spis Powszechny 2022 – wnioski
|
||
|
||
<small>2022-04-18 | [@andrea](/@andrea)</small>
|
||
|
||
{disable_twemoji}
|
||
|
||
<img src="/img-local/spis-2022.png" class="hero d-none" alt=""/>
|
||
|
||
Wyników drugiej edycji Niebinarnego Spisu Powszechnego jesteśmy ciekawe chyba jeszcze bardziej niż [pierwszej](/blog/spis-2022).
|
||
Możemy bowiem nie tylko zastosować zeszłoroczne doświadczenie, by ulepszyć pytania i analizę odpowiedzi,
|
||
ale też porównać, jak nasz język zmienił się przez ten rok.
|
||
|
||
Zebrałośmy aż **1816 odpowiedzi**! Ciut mniej niż w zeszłym roku, ale to wciąż świetna próba!
|
||
|
||
{table_of_contents}
|
||
|
||
---
|
||
|
||
## Demografia
|
||
|
||
Tym razem udostępniamy nie tylko statystyki dotyczące ogółu badanej populacji,
|
||
ale również dane dotyczące wybranych podgrup.
|
||
Jednym z kryteriów podziału jest miejsce zamieszkania:
|
||
chcemy sprawdzić, czy niebinarna polszczyzna używana w Polsce różni się znacząco od tej używanej na emigracji.
|
||
|
||
Drugie kryterium podziału dotyka wrażliwej strefy: płci nadanej przy urodzeniu.
|
||
Pytanie o czyjś <abbr title="assigned gender at birth, płeć nadana przy urodzeniu">AGAB</abbr> bez dobrego powodu
|
||
czy zwracanie na niego niepotrzebnej uwagi nie jest zbyt przyjazne osobom trans/niebinarnym
|
||
(więcej informacji w naszym poście: [Czy określenia AFAB i AMAB są transfobiczne?](/blog/afab-amab)).
|
||
Tutaj jednak mamy, naszym zdaniem, dobry powód: chcemy móc porównać, ile osób niebinarnych używa zaimków
|
||
zgodnych z tymi, jakich społeczeństwo oczekuje na podstawie ich przypisanej przy urodzeniu płci,
|
||
ile przeciwnych, a ile form niebinarnych, oraz zastanowić się, skąd się biorą ewentualne różnice.
|
||
Pytanie to było oczywiście nieobowiązkowe. Nie tworzyłośmy osobnej podgrupy dla osób, które nie chciały odpowiadać,
|
||
ani (ze względu na zbyt małą liczebność grupy) dla osób interpłciowych, które przy urodzeniu otrzymały znacznik płci
|
||
inny niż K lub M (w jurysdykcjach, gdzie to możliwe).
|
||
|
||
Pragniemy tu podkreślić, że analizowanie zebranych danych z podziałem na podstawie AGABu
|
||
nie ma na celu zastępowania starej binarności nowymi słowami.
|
||
Osoby niebinarne są niebinarne, niezależnie jaką płeć im przypisało społeczeństwo!
|
||
Natomiast niezaprzeczalnie istnieją różnice w socjalizacji – chcemy zbadać jak mocno, o ile w ogóle,
|
||
wpływają one na czyjąś tożsamość, decyzje oraz podejście do niebinarności.
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/age}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
{census_groups}
|
||
|
||
Próba: {json=spis-2022/%group%/stats.json=size} osób.
|
||
Średnia wieku wynosi {json=spis-2022/%group%/stats.json=ageStats.avg} lat,
|
||
mediana to {json=spis-2022/%group%/stats.json=ageStats.median} lat,
|
||
a odchylenie standardowe wynosi {json=spis-2022/%group%/stats.json=ageStats.std}.
|
||
{json=spis-2022/%group%/stats.json=ageStats.under_30}% osób jest przed trzydziestką,
|
||
a {json=spis-2022/%group%/stats.json=ageStats.adults}% to osoby pełnoletnie.
|
||
|
||
{/census_groups}
|
||
|
||
Nie wiemy wprost, czy nasza próba osób respondenckich
|
||
jest reprezentatywna dla ogółu populacji polskojęzycznych osób niebinarnych
|
||
(w końcu nie każda zna zaimki.pl i/lub chciała wziąć udział w Spisie),
|
||
ale rozkład wieku pokrywający się z [wynikami anglojęzycznego Gender Censusu](https://gendercensus.com/results/2021-worldwide/#meta)
|
||
zdaje się potwierdzać, że rzeczywiście to osoby młode najczęściej identyfikują się jako niebinarne.
|
||
|
||
Warta zauważenia jest znacząca różnica w wielkości grup osób
|
||
<abbr title="assigned female at birth, płeć żeńska nadana przy urodzeniu">AFAB</abbr> ({json=spis-2022/agab_f/stats.json=size})
|
||
i <abbr title="assigned male at birth, płeć męska nadana przy urodzeniu">AMAB</abbr> ({json=spis-2022/agab_m/stats.json=size}).
|
||
Może ona wynikać z tego, że choć oczywiście osoby AFAB również padają ofiarami queerfobii,
|
||
to jednak w porównaniu do osób AMAB zdaje się istnieć dla nich
|
||
względnie większe przyzwolenie społeczne na naginanie czy łamanie norm płciowych
|
||
(myślę tu na przykład o obrzydliwych tekstach w stylu „geje to obrzydlistwo, ale na lesbijki to w sumie fajnie popatrzeć”,
|
||
„chłopaki nie płaczą”, „twardy bądź, nie bądź baba”, itp.).
|
||
Możliwe też, że osoby cieszące się męskim przywilejem są mniej zmotywowane do kwestionowania swojej płci,
|
||
a każde potencjalne wykroczenie poza kategorię „mężczyzna” oznacza dla nich spadek w patriarchalnej hierarchii.
|
||
|
||
**Aktualizacja:** Jak zauważa Paula Felix Olejniczak (i zdają się potwierdzać [niektóre badania](https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED501717.pdf)):
|
||
|
||
{twemoji}
|
||
|
||
> (…) niezależnie od tematu badania, generalnie częściej kwestionariusze wypełniają osoby socjalizowane do roli kobiety.
|
||
> Także o ile można się zastanawiać, czy rzeczywiście jest dysproporcja między niebinarną tożsamością u osób afab/amab,
|
||
> tak warto mieć na uwadze, że nadrzędnym pytaniem jest, czemu osoby afab częściej wypełniają ankiety 😉
|
||
|
||
{/twemoji}
|
||
|
||
Osoby niebinarne mieszkające za granicą są zazwyczaj starsze niż mieszkające w Polsce,
|
||
a niebinarne osoby AMAB starsze od osób AFAB.
|
||
|
||
Jedynie w przypadku 52 osób odpowiedź na pytanie o <abbr title="tę w dokumentach">płeć metrykalną</abbr>
|
||
nie zgadza się z pytaniem o tę przypisaną przy urodzeniu.
|
||
Jednak po odsianiu osób, które przy jednym z tych pytań zaznaczyły „nie chcę odpowiadać”, zostaje ich już tylko 38.
|
||
Spośród nich 3 zadeklarowały znacznik płci inny niż M lub K (w jurysdykcjach, gdzie to jest możliwe).
|
||
Oznacza to zatem, że jedynie drobny ułamek osób niebinarnych decyduje się na zmianę znacznika płci w dokumentach.
|
||
Może wynikać to ze skomplikowania procedury (m.in. konieczność pozwania rodziców do sądu)
|
||
oraz braku możliwości wybrania niebinarnego znacznika,
|
||
aczkolwiek wiele osób zapewne zwyczajnie nie czuje konieczności przechodzenia przez tę procedurę.
|
||
|
||
## Używane formy
|
||
|
||
### Rodzaj gramatyczny używany w mowie
|
||
|
||
<div class="alert alert-info small">
|
||
<span class="fal fa-info-circle"></span>
|
||
We wszystkich poniższych pytaniach możliwe było zaznaczenie więcej niż jednej odpowiedzi – dlatego wartości sumują się do <span class="text-nowrap">ponad stu procent</span>.
|
||
</div>
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/pronounGroups}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
{census_groups}
|
||
|
||
{json=spis-2022/%group%/stats.json=pronounGroups.unikanie form nacechowanych płciowo}% osób respondenckich
|
||
używa wobec siebie [form unikających deklarowania płci](/unikanie).
|
||
|
||
{json=spis-2022/%group%/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: binarne}% osób używa form binarnych (rodzaj męski i/lub żeński),
|
||
ale tylko {json=spis-2022/%group%/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie binarne}% _wyłącznie_ form binarnych.
|
||
{json=spis-2022/%group%/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: binarne zamiennie}% osób używa zamienne form męskich i żeńskich.
|
||
|
||
{json=spis-2022/%group%/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: niebinarne}% osób używa form niebinarnych,
|
||
przy czym {json=spis-2022/%group%/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie niebinarne}% _wyłącznie_ form niebinarnych.
|
||
|
||
{json=spis-2022/%group%/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: mnogie}% osób używa którejś z (lub kilku) form mnogich.
|
||
|
||
{/census_groups}
|
||
|
||
Różnice między podgrupami są obecne, choć ogólne trendy są zachowane.
|
||
Osoby mieszkające za granicą [unikają](/unikanie) form nacechowanych płciowo ciut rzadziej niż te mieszkające w Polsce,
|
||
ale też są mniej przekonane do [rodzaju neutralnego](/ono).
|
||
Co ciekawe, używają [rodzaju niemęskoosobowego](/one/ich) ponad dwukrotnie częściej.
|
||
Osoby AMAB w porównaniu do osób AFAB decydują się na binarne zaimki ciut rzadziej –
|
||
niezależnie czy te zgodne, czy przeciwne z formami, których oczekiwałoby od nich społeczeństwo.
|
||
Rzadziej używają też [form unikających](/unikanie), za to chętniej sięgają po [rodzaj neutralny](/ono) czy [dukaizmy](/onu).
|
||
|
||
{details=Dopiski}
|
||
|
||
- „byłm zmęczon” 12
|
||
- „byłaem zmęczonae” 8
|
||
- „byłeam zmęczonya” 1
|
||
- „bylim zmęczeni” 1
|
||
- „byłmiaum zmęczonmiau” 1
|
||
- „byłym zmęczony” 1
|
||
|
||
{/details}
|
||
|
||
### Zaimki używane w piśmie
|
||
|
||
<div class="alert alert-info small">
|
||
<span class="fal fa-info-circle"></span>
|
||
Przez „zaimki” rozumiemy tutaj <a href="/pytania#zaimki" target="_blank">skrót myślowy</a> obejmujący również korespondujące z nimi inne formy gramatyczne.
|
||
</div>
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/pronouns}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
Formy „podstawowe” („ono/jego”, „onu/jenu” i „oni/ich”)
|
||
są w swoich grupach zdecydowanie popularniejsze od bazujących na nich alternatyw.
|
||
W liczbie mnogiej formy męskoosobowe są ponad trzy razy popularniejsze od niemęskoosobowych.
|
||
Wśród form placeholderowych najpopularniejsze są iksy.
|
||
|
||
Ze względu na mnogość opcji, zgrupowałośmy ze sobą podobne zaimki, by lepiej widzieć trendy:
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/pronounsAggr}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
Wyniki są zatem bardzo zbliżone do tych z poprzedniego pytania – z tą różnicą, że pytając również o pismo
|
||
(czyli włączając niewymawialne formy jak „onx” czy „on_”) widzimy jak bardzo popularne są formy placeholderowe
|
||
– są używane przez niemal połowę osób respondenckich!
|
||
|
||
{details=Dopiski}
|
||
|
||
- ono/ich 18
|
||
- osoba/osoby 5
|
||
- [imię] 5
|
||
- xe/xego 3
|
||
- miau/miago 2
|
||
- onna/jejgo 1
|
||
- ono/jegu 1
|
||
- ono/jejo 1
|
||
- ono/jewo 1
|
||
- onu/jegu 1
|
||
- onu/jeju 1
|
||
- wona/jiji 1
|
||
|
||
{/details}
|
||
|
||
### Formy rzeczownikowe
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/nouns}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
Zdecydowanie najpopularniejsze są formy „bezpieczniejsze”: osobatywy, maskulatywy i na trzecim miejscu feminatywy.
|
||
|
||
Za granicą zdecydowanie mniejsza jest popularność maskulatywów i [iksatywów](/iksatywy), podczas gdy pozostałe formy są używane w podonym stopniu.
|
||
Wśród osób AMAB mniej popularne niż u osób AFAB są maskulatywy, a bardziej [neutratywy](/neutratywy).
|
||
|
||
{details=Dopiski}
|
||
|
||
- nauczycielum, partnerum, pracownikum 2
|
||
- fae pracownicze,fae partnerskie, fae nauczycielskie 1
|
||
|
||
{/details}
|
||
|
||
### Formy grzecznościowe
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/honorifics}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
Zdecydowana większość osób respondenckich lubi, gdy się do nich zwraca „per Ty” nawet w oficjalnych sytuacjach
|
||
– co nie dziwi, zważywszy na średnią wieku.
|
||
Co szósta osoba chce używać wyłącznie form „per Ty”, odrzucając formy grzecznościowe.
|
||
|
||
Normatywne formy grzecznościowe („pan”, „pani”, „państwo”, „per Wy”) cieszą się niemal równą popularnością,
|
||
każdą lubi co trzecia badana osoba. Nie ma znaczącej różnicy w popularności pojedynczego i mnogiego „państwo”.
|
||
Neologiczne formy („pań”, „panu”) są zdecydowanie mniej popularne.
|
||
|
||
Zagranica częściej odrzuca formy grzecznościowe. Podobnie osoby AMAB.
|
||
|
||
{details=Dopiski}
|
||
|
||
- Towarzysz_ 7
|
||
- Pano 5
|
||
- Osoba 3
|
||
- [Nazwa Zawodu] 2
|
||
- Człowiek 1
|
||
- Fae 1
|
||
- Obywatel_ 1
|
||
- Pani(cz) 1
|
||
- Panio 1
|
||
- Panię 1
|
||
- Panna 1
|
||
- Panx 1
|
||
|
||
{/details}
|
||
|
||
### Zaimki w języku angielskim
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/english}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
Nie jest zaskoczeniem, że osoby niebinarne znające angielski w zdecydowanej większości ({json=spis-2022/general/stats.json=english.łącznie: they}%)
|
||
decydują się używać w nim normatywnych nienacechowanych płciowo zaimków „[they/them](https://en.pronouns.page/they)”
|
||
({json=spis-2022/general/stats.json=english.they/them/themselves}% w wersji z „[themselves](https://en.pronouns.page/they)”,
|
||
a {json=spis-2022/general/stats.json=english.they/them/themself}% w wersji z „[themself](https://en.pronouns.page/they/them/themself)”).
|
||
|
||
Binarne zaimki są używane rzadziej niż po polsku: „[he/him](https://en.pronouns.page/he)” to {json=spis-2022/general/stats.json=english.he/him}%,
|
||
a „[she/her]((https://en.pronouns.page/she)” – {json=spis-2022/general/stats.json=english.she/her}%.
|
||
|
||
Znacznie urosła popularność zaimka „[it/its](https://en.pronouns.page/it)” – do {json=spis-2022/general/stats.json=english.it/its}%.
|
||
|
||
Neozaimków używa {json=spis-2022/general/stats.json=english.łącznie: neozaimki}% pytanych.
|
||
Najpopularniejsze to: „[xe/xem](https://en.pronouns.page/xe)” ({json=spis-2022/general/stats.json=english.xe/xem}%)
|
||
i „[ze/zir](https://en.pronouns.page/ze)” ({json=spis-2022/general/stats.json=english.ze/zir}%).
|
||
i „[fae/faer](https://en.pronouns.page/fae)” ({json=spis-2022/general/stats.json=english.fae/faer}%).
|
||
|
||
Wyniki te względnie pokrywają się z anglojęzycznym [Gender Census](https://gendercensus.com/results/2021-worldwide/)
|
||
|
||
{details=Dopiski}
|
||
|
||
- hēo/hie/hire
|
||
- ey/em/eirs
|
||
- różnorodne [[nounself](https://en.pronouns.page/:star)]
|
||
|
||
{/details}
|
||
|
||
## Motywacje
|
||
|
||
### Powody nieużywania form niebinarnych
|
||
|
||
Niewątpliwie istnieje rozdźwięk pomiędzy formami, których osoby niebinarne _chcą_ używać i by wobec nich używano
|
||
(czyli to, o co pytamy w Spisie), a formami, na które z różnych względów decydują się w realnym życiu.
|
||
W tym roku po raz pierwszy spytałośmy, co kogo powstrzymuje przed wyrażaniem się tak, jak chce.
|
||
|
||
{json=spis-2022/general/stats.json=obstacles.nie chcę, pasują mi normatywne, binarne formy}% badanych osób zwyczajnie woli formy binarne,
|
||
a {json=spis-2022/general/stats.json=obstacles.nic, używam takich form}% osób woli formy niebinarne i cieszy się możliwością ich używania.
|
||
|
||
Dominującą przyczyną unikania nienormatywnych form jest strach, że ich używanie daną osobę by outowało i narażało na transfobię
|
||
– tak odpowiedziało {json=spis-2022/general/stats.json=obstacles.strach przed transfobią/enbyfobią}% badanych.
|
||
{json=spis-2022/general/stats.json=obstacles.strach przed stygmatyzacją z powodu „niepoprawnego” języka}% osób boi się
|
||
preskryptywistycznych docinek na temat „psucia języka” i używania go „niepoprawnie”.
|
||
{json=spis-2022/general/stats.json=obstacles.ciężko mi się przyzwyczaić}% badanych ma problem z przyzwyczajeniem się do używania nowych końcówek.
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/obstacles}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
Zagranica mniej boi się queerfobii, za to bardziej martwi się o oskarżenia o psucie języka.
|
||
Osoby AMAB częściej używają takich form, jakich im się podoba, zarówno normatywnych, jak i nie,
|
||
a rzadziej boją się o queerfobię.
|
||
|
||
{details=Dopiski}
|
||
|
||
- niepewność własnej niebinarności 5
|
||
- problem z odmianą 1
|
||
- depersonalizacja 1
|
||
- mieszkam za granicą 1
|
||
- nie chcę kopiować znajomych 1
|
||
|
||
{/details}
|
||
|
||
### Powody wyboru form
|
||
|
||
Spytałośmy również, co wpłynęło na czyjąś decyzje o wyborze takich a nie innych zaimków.
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/reasons}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
Zagranica mocniej kieruje się popularnością danych form, a mniej opiniami osób eksperckich.
|
||
Dla osób AMAB popularność form jest ważniejsza niż dla osób AFAB.
|
||
|
||
{details=Dopiski}
|
||
|
||
- bezpieczeństwo 2
|
||
- aktywizm i walka z m.in patriarchatem 3
|
||
- bliższe identyfikowanie się z niebinarną płcią >22
|
||
- spotkanie się z nimi w popkulturze 2
|
||
|
||
{/details}
|
||
|
||
## Język neutralny płciowo
|
||
|
||
### Opisywanie grup mieszanych
|
||
|
||
Po raz pierwszy spytałośmy też grupę respondencką, jakie formy preferują do [opisania grupy osób mieszanych płci](/grupy).
|
||
|
||
Aż {json=spis-2022/general/stats.json=groups.rodzaj męskoosobowy}% trzyma się opcji normatywnej ([rodzaj męskoosobowy](/oni)).
|
||
{json=spis-2022/general/stats.json=groups.rodzaj niemęskoosobowy / żeńskoosobowy}% idzie na przekór androcentryzmowi, wybierając [formy niemęskoosobowe](/one).
|
||
Cieszy nas względna popularność stworzonych przez nas [form łosiowych](/ona/ich): {json=spis-2022/general/stats.json=groups.rodzaj neutralny w liczbie mnogiej}%.
|
||
Inne formy neologiczne są dość niszowe.
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/groups}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
Osoby AMAB częściej odrzucają formy męskoosobowe na rzecz mniej normatywnych opcji.
|
||
|
||
{details=Dopiski}
|
||
|
||
- zrobiliłyśmy, zrobiłyliście 2
|
||
|
||
{/details}
|
||
|
||
## Etykietki opisujące płeć
|
||
|
||
W ankiecie dałośmy do wyboru bardzo wiele etykietek (plus możliwość wpisania własnej)
|
||
– a to dlatego, że chciałośmy zbadać wiele rzeczy na raz.
|
||
|
||
Po pierwsze: czy i w jakim stopniu wersje angielskie są popularniejsze od polskich.
|
||
Otóż są bardzo: „nonbinary” to {json=spis-2022/general/stats.json=labels.nonbinary}%,
|
||
podczas gdy „niebinarn\_” – {json=spis-2022/general/stats.json=labels.niebinarn\_}%
|
||
Angielskie „enby” z {json=spis-2022/general/stats.json=labels.enby}%
|
||
jest ponadczterokrotnie popularniejsze od polskiego „niebinia” z {json=spis-2022/general/stats.json=labels.niebinie}%.
|
||
„Agender” z {json=spis-2022/general/stats.json=labels.agender}% kontra „apłciow\_” z {json=spis-2022/general/stats.json=labels.apłciow\_}%
|
||
i „agenderow\_” z {json=spis-2022/general/stats.json=labels.agenderow\_}%.
|
||
„Queer” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.queer}%) vs. „kłir” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.kłir}%).
|
||
Trend jest widoczny od lewej do prawej.
|
||
|
||
Ale jeśli już używamy polskich określeń, to wolimy tłumaczyć je konsekwentnie.
|
||
„Demipłciowość” wygrywa z „demigenderowością” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.demipłciow\_}% vs. {json=spis-2022/general/stats.json=labels.demigenderow\_}%),
|
||
„płynnopłciowość” z „płynnogenderowością” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.płynnopłciow\_}% vs. {json=spis-2022/general/stats.json=labels.płynnogenderow\_}%),
|
||
„neutralnopłciowość” z „neutralnogenderowością” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.neutralnopłciow\_}% vs. {json=spis-2022/general/stats.json=labels.neutralnogenderow\_}%), itp.
|
||
|
||
Wsród popularniejszych etykietek znajdują się:
|
||
„nonbinary” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.nonbinary}%),
|
||
„niebinarn\_” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.niebinarn\_}%),
|
||
„osoba” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.osoba}%),
|
||
„enby” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.enby}%),
|
||
„queer” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.queer}%),
|
||
„nb” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.nb}%),
|
||
„trans” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.trans}%),
|
||
„genderqueer” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.genderqueer}%),
|
||
„genderfluid” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.genderfluid}%),
|
||
„transgender” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.transgender}%),
|
||
„transpłciow\_” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.transpłciow\_}%)
|
||
i „nienormatywn\_ płciowo” ({json=spis-2022/general/stats.json=labels.nienormatywn\_ płciowo}%).
|
||
|
||
{json=spis-2022/general/stats.json=labels.łącznie: trans*}% osób respondenckich identyfikuje się jako osoby transpłciowe
|
||
(= którąkolwiek z etykietek zawierających słowo „trans”).
|
||
|
||
{json=spis-2022/general/stats.json=labels.łącznie: binarne}% osób definiuje się (między innymi) za pomocą „binarnych” etykietek
|
||
(„kobieta”, „kobiec_”, „mężczyzna”, „męsk_”).
|
||
|
||
{census_comparisons}
|
||
|
||
{graph=/docs-local/spis-2022/%group%/labels}
|
||
|
||
{/census_comparisons}
|
||
|
||
{census_groups}
|
||
|
||
| Angielska etykietka | % | Polska etykietka | % | Polska etykietka | % |
|
||
| ------------------- | ----- | ----------------------- | ----- | ------------------- | ---- |
|
||
| nonbinary | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.nonbinary}% | niebinarn\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.niebinarn\_}% | | |
|
||
| enby | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.enby}% | niebinie | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.niebinie}% | | |
|
||
| agender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.agender}% | apłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.apłciow\_}% | agenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.agenderow\_}% |
|
||
| bigender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.bigender}% | bigenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.bigenderow\_}% | | |
|
||
| queer | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.queer}% | kłir | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.kłir}% | | |
|
||
| androgyne | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.androgyne}% | androgyniczn\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.androgyniczn\_}% | | |
|
||
| aporagender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.aporagender}% | aporapłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.aporapłciow\_}% | aporagenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.aporagenderow\_}% |
|
||
| autygender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.autygender}% | autypłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.autypłciow\_}% | autygenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.autygenderow\_}% |
|
||
| demigender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.demigender}% | demipłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.demipłciow\_}% | demigenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.demigenderow\_}% |
|
||
| demigirl | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.demigirl}% | demidziewczę | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.demidziewczę}% | | |
|
||
| demiboy | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.demiboy}% | demichłopię | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.demichłopię}% | | |
|
||
| maverique | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.maverique}% | maweryczn\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.maweryczn\_}% | | |
|
||
| xenogender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.xenogender}% | ksenopłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.ksenopłciow\_}% | ksenogenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.ksenogenderow\_}% |
|
||
| neutrois | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.neutrois}% | neutralnopłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.neutralnopłciow\_}% | neutralnogenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.neutralnogenderow\_}% |
|
||
| genderqueer | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.genderqueer}% | nienormatywn\_ płciowo | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.nienormatywn\_ płciowo}% | | |
|
||
| pangender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.pangender}% | panpłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.panpłciow\_}% | pangenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.pangenderow\_}% |
|
||
| genderfluid | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.genderfluid}% | płynnopłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.płynnopłciow\_}% | płynnogenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.płynnogenderow\_}% |
|
||
| genderflux | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.genderflux}% | zmiennopłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.zmiennopłciow\_}% | zmiennogenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.zmiennogenderow\_}% |
|
||
| gender questioning | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.gender questioning}% | rozważając\_ swoją płeć | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.rozważając\_ swoją płeć}% | | |
|
||
| transfeminine | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transfeminine}% | transkobiec\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transkobiec\_}% | trans kobieta | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.trans kobieta}% |
|
||
| transmasculine | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transmasculine}% | transmęsk\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transmęsk\_}% | trans mężczyzna | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.trans mężczyzna}% |
|
||
| transgender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transgender}% | transpłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transpłciow\_}% | transgenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transgenderow\_}% |
|
||
| trans | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.trans}% | | | | |
|
||
| transneutral | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transneutral}% | transneutraln\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.transneutraln\_}% | | |
|
||
| trigender | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.trigender}% | tripłciow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.tripłciow\_}% | trigenderow\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.trigenderow\_}% |
|
||
| | | kobiec\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.kobiec\_}% | kobieta | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.kobieta}% |
|
||
| | | męsk\_ | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.męsk\_}% | mężczyzna | {json=spis-2022/%group%/stats.json=labels.mężczyzna}% |
|
||
|
||
{/census_groups}
|
||
|
||
## Porównanie z poprzednią edycją
|
||
|
||
Forma | 2021 | 2022
|
||
-----------------------------|------|------
|
||
[Rodzaj neutralny](/ono) | 25.5% | {json=spis-2022/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj neutralny}%
|
||
[Rodzaj postpłciowy](/onu) | 8.2% | {json=spis-2022/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj postpłciowy}%
|
||
Wyłącznie formy binarne | 53.6% | {json=spis-2022/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie binarne}%
|
||
Wyłącznie formy niebinarne | 8.4% | {json=spis-2022/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie niebinarne}%
|
||
[Neutratywy](/neutratywy) | 12,1% | {json=spis-2022/general/stats.json=nouns.neutratywy}%
|
||
|
||
{twemoji}
|
||
|
||
Te parę wskaźników pokazuje nam, że warto kontynuować nasze starania dla upowszechniania języka niebinarnego.
|
||
Wraz z edukacją o istnieniu alternatywnych form oraz ich normalizacją zdajemy się powoli kroczyć
|
||
w kierunku odważniejszego decydowania się na nienormatywne formy! ❤️
|
||
|
||
{/twemoji}
|
||
|
||
Mimo że minął rok, średnia wieku osób respondenckich spadła. W coraz młodszym wieku zaczynamy rozważać naszą tożsamość.
|
||
|
||
Lekko wzrosła popularność polskojęzycznych wersji etykietek.
|
||
|
||
## Ogólne wnioski
|
||
|
||
{twemoji}
|
||
|
||
Zdecydowana większość [spostrzeżeń z pierwszej edycji Niebinarnego Spisu Powszechnego](/blog/spis-2022)
|
||
wciąż jest aktualna, więc odsyłamy do nich 😉
|
||
|
||
{/twemoji}
|
||
|
||
W tym roku zbadałośmy dodatkowo zależności między miejscem zamieszkania oraz płcią przypisaną przy urodzeniu –
|
||
a używanymi formami gramatycznymi. Wyniki nie odbiegają zbytnio od moich przewidywań:
|
||
choć gdzieniegdzie pojawiają się względnie istotne różnice, to jednak ogólne trendy są bardzo podobne niezależnie od podgrupy.
|
||
Pokazuje to, że socjalizacja nieuchronnie wpływa na nasze podejście do niebinarności, ale ten wpływ jest dość ograniczony.
|
||
Różnice najprościej streściłobym tak: zdaje się, że osoby, którym przypisano przy urodzeniu płeć męską,
|
||
mają większe opory przed kwestionowaniem swojej płci i wychodzeniem poza binarne ramy,
|
||
ale gdy już to zrobią, to częściej „idą na całość”, preferując nienormatywne formy.
|
||
|
||
Porównanie z poprzednią edycją Spisu pokazuje, jak szybko nasz język zmienia się w kierunku przyjmowania nienormatywnych form językowych.
|
||
Odsetek osób używających rodzaju neutralnego wzrósł niemal dwukrotnie,
|
||
podczas gdy odsetek osób używających wyłącznie normatywnych binarnych form spadł ponad trzykrotnie.
|
||
Widać też przejawy globalizacji, chociażby w częstym wybieraniu anglojęzycznych etykietek czy wzroście popularności zaimka „it/its”.
|
||
|
||
## Cytowanie
|
||
|
||
{twemoji}
|
||
|
||
Jeśli cytujesz gdzieś nasz raport, prosimy [skontaktuj się z nami](/kontakt) i daj znać, gdzie i jak 😉
|
||
|
||
{/twemoji}
|
||
|
||
{details=Jak cytować?}
|
||
|
||
- **MLA**: Vos, Andrea. 2022. „Niebinarny Spis Powszechny 2022 – wnioski.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” \[publikacja internetowa] https://zaimki.pl/blog/spis-2022
|
||
- **APA**: Vos, Andrea (2022) „Niebinarny Spis Powszechny 2022 – wnioski.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” https://zaimki.pl/blog/spis-2022
|
||
- **Chicago**: Vos, Andrea. „Niebinarny Spis Powszechny 2022 – wnioski.” _Zaimki.pl_, Kolektyw „Rada Języka Neutralnego”, 2022, https://zaimki.pl/blog/spis-2022
|
||
|
||
{/details}
|