112 lines
8.8 KiB
Markdown
112 lines
8.8 KiB
Markdown
# Warto rozmawiać! (ale…)
|
||
|
||
<small>2021-12-20 | [@andrea](/@andrea)</small>
|
||
|
||
|
||
|
||
Słysząc piękne frazesy o tym, że „warto rozmawiać”, że „potrzeba dialogu”, że „trzeba się wsłuchać w argumenty drugiej strony”,
|
||
często tylko kiwamy potakująco głowami. No bo z czym tu się nie zgodzić? Otwartość na dialog to przecież tak potrzebna postawa!
|
||
|
||
A jednak, samo otwarcie na dialog bez ustalenia reguł komunikacji, które wyrównałyby szanse osób w nim uczestniczących,
|
||
może nie tylko nie pomóc, ale i zaszkodzić. Zanim oddamy głos grupom uprzywilejowanym (a co dopiero grupom opresjonującym innych),
|
||
wsłuchajmy się najpierw w głos osób z grup marginalizowanych.
|
||
|
||
## Brak symetrii
|
||
|
||
Faszyzm i antyfaszyzm nie są równoważnymi stronami dyskusji. Grupy marginalizowane i otwarta queerfobia czy ksenofobia
|
||
to nie są dwie strony tego samego medalu, które można posadzić w jednym studiu telewizyjnym i oczekiwać, że wyniknie z tego zmiana świata na lepsze.
|
||
|
||
Nikto nie zaprosiłoby do debaty osoby członkowskiej KKK wspierającej przywrócenie niewolnictwa –
|
||
zwłaszcza jeśli po drugiej stronie miałaby siedzieć osoba czarnoskóra.
|
||
Byłoby to zwyczajnie podłe: postawiłoby osobę czarnoskórą w pozycji ofiary broniącej się przed drapieżnikiem na oczach kamer,
|
||
zmusiłoby ją do udowadniania, że jest człowiekiem i zasługuje na prawa człowieka,
|
||
a przede wszystkim dawałoby rasizmowi legitymizację jako poglądowi zasługującemu na debatę i światła reflektorów.
|
||
|
||
Ale choć takie legitymizowanie otwartego, agresywnego rasizmu jest w XXI wieku niemal niewyobrażalne
|
||
(co innego niestety promowanie _skrycie_ rasistowskich idei, jak chociażby gerrymandering czy przeciwstawianie się darmowej służbie zdrowia)
|
||
– to jednak analogiczne postawy dotyczące chociażby homofobii są już w polskich mediach na porządku dziennym.
|
||
Osoby takie jak Dariusz Oko czy Kaja Godek szerzą oszczerstwa i tezy otwarcie nienawistne wobec marginalizowanych większości
|
||
– a media dają im na to czas antenowy.
|
||
|
||
Jak wiele jest programów publicystycznych, które zamiast posadzić naprzeciwko siebie geja i homofoba broniącego mu praw człowieka,
|
||
zaproszą geja i powiedzmy sześćdziesięcioletnią panią Bożenkę, która chce lepiej zrozumieć, jak zaakceptować swojego homoseksualnego wnuczka?
|
||
|
||
„Otwarcie na dialog” wymaga tego, by strony były… cóż, naprawdę otwarte na dialog.
|
||
Nie może być tak, że jedna strona jest do niego wręcz zmuszona, bo to jej jedyny sposób na obronę przez agresywnym atakiem,
|
||
podczas gdy druga wcale nie zamierza nikogo wysłuchać, tylko cieszy się z kolejnej okazji do publicznego gnębienia najsłabszych grup społecznych.
|
||
|
||
## Oczekiwanie płaszczenia się
|
||
|
||
[Nie jestem fanięciem](https://avris.it/blog/opresja-to-nie-statystyka) mówienia o grupach marginalizowanych „mniejszości”.
|
||
Cementuje to pewną bowiem mentalność, według której sytuacja życiowa grup społecznych powinna opierać się o ich… liczebność.
|
||
W tej mentalności „większość” dysponuje prawami, a „mniejszość” musi grzecznie prosić, by je otrzymać.
|
||
Powinno być inaczej – nasze prawa człowieka są bezwarunkowe, nieodzowne, wynikające z przyrodzonej godności ludzkiej.
|
||
Nie powinny podlegać dyskusji.
|
||
|
||
Owszem, warto rozmawiać o takich sprawach, jak na przykład prawa osób queerowych.
|
||
Ale da się to zrobić w sposób podkreślający naszą godność i sprawczość,
|
||
a nie tak, jakbyśmy były plebejuszkami przychodzącymi do króla z petycją o łaskę.
|
||
|
||
Z dawnych twitterowych dyskusji zapadła mi w pamięć jedna z opinii – że ci geje to lepiej poszliby wolontariacko pomagać rolnikom w zbiorach,
|
||
a nie się tylko domagają praw i paradują, to wtedy może by ich ludzie polubili i łaskawie pozwolili im na śluby.
|
||
Tja… Jeśli tobie nigdy nikto nie podrzuciło „dobrych rad”, jak tu by najlepiej się płaszczyć przed innymi
|
||
i wykonywać nieodpłatną pracę na rzecz biznesów, żebyś łaskawie dostałx prawa człowieka, to zazdroszczę.
|
||
|
||
Tak, osoby aktywistyczne czasem odpowiedzą niemiło na homofobiczny komentarz.
|
||
Ale to ta homofobia powinna być uważana za problem, a nie nasza zmęczona, wkurwiona, zdesperowana odpowiedź na ataki.
|
||
Grzeczne już byłośmy.
|
||
|
||
Żeby to całe „otwarcie na dialog” było prawdziwie otwarte, jego punktem wyjścia musi być szacunek
|
||
i widzenie w nas ludzi zasługujących na prawa człowieka.
|
||
|
||
## Walka o swoje prawa to nie hobby
|
||
|
||
Wiele osób zdaje się nie rozumieć, jak wiele czasu oraz wysiłku emocjonalnego wymaga walka o prawa mniejszości (zwłaszcza własne).
|
||
To nie jest tak, że wracamy padnięte z pracy do domu i zastanawiamy się, czy dla relaksu otworzymy sobie piwko i obejrzymy serial,
|
||
pogramy w grę, czy może jednak poczytamy homofobiczne komentarze w internecie.
|
||
|
||
Nienawiść boli… Owszem, niektóre z nas mają grubszą skórę niż inne, lepiej potrafią zdystansować się od hejtów na swój temat,
|
||
zracjonalizować cudze fobie i nie brać ich do siebie, może nawet są na tyle uprzywilejowane (na przykład mieszkając w bardziej tolerancyjnym kraju),
|
||
by nie musieć się bać, że internetowe groźby zostaną kiedyś zrealizowane. Ale nawet i wtedy ciężko jest nam czytać ścieki nienawiści…
|
||
|
||
Co jednak niezmiernie ważne – nie chodzi tylko o samą nienawiść. Nawet szczere pytania wynikające z ciekawości i otwartości
|
||
również wymagają od nas poświęcenia czasu i wysiłku, by na nie odpowiedzieć. Praca aktywistyczna to praca emocjonalna,
|
||
wymaga od nas empatii, uważnego doboru tonu i słownictwa, domyślania się, skąd bierze się czyjaś postawa, co dana osoba może czuć…
|
||
|
||
Tworząc stronę zaimki.pl, staramy się, by była jak najbardziej przejrzysta i dostępna, by informacje były jak najlepiej ustrukturyzowane,
|
||
by FAQ było kompletne. A mimo to wciąż dostajemy na skrzynkę te same pytania.
|
||
|
||
Dostępna jest cała masa publikacji naukowych, popularnonaukowych, tweetów, postów i memów na temat różnorodności płciowej,
|
||
zarówno w kontekście biologicznym, jak i społeczno-kulturowym – a mimo to w kółko musimy słuchać osób mądrzących się
|
||
swoją wiedzą z przyrody z podstwówki, że „sĄ tYlKo DwIE PłCi!!”.
|
||
|
||
To męczące. Tak zwyczajnie. „Otwartość na dyskusję”, jeśli jest szczera i życzliwa, powinna obejmować również
|
||
przygotowanie się do niej. Jeśli na Twoje pytanie jest w stanie wyczerpująco odpowiedzieć zapytanie do wyszukiwarki internetowej,
|
||
to może lepiej nie zawracać nim głowy osobom aktywistycznym?
|
||
|
||
My wiemy, skąd się bierze homofobia czy transfobia. My mamy doświadczenie tego hejtu, który na nas spada, jego źródeł, i jego skutków.
|
||
Czy osoby chcące wchodzić z nami w dyskusje na temat naszych praw i naszego życia wiedzą o nas równie wiele, co my o drugiej stronie?
|
||
Owszem, wcale nie muszą – ale jeśli widzimy, że nie pofatygowały się nawet dowiedzieć podstaw, to czemu miałobyśmy liczyć na to,
|
||
że z rozmowy z nami czegokolwiek chciałyby się dowiedzieć?
|
||
|
||
## Podsumowując
|
||
|
||
Zapraszając do mediów osoby aktywistyczne, można chcieć wysłuchać, co mają do powiedzenia,
|
||
ale można też wychodzić z pozycji do ataku, nastawiać je przeciw osobom odmawiającym im podstawowych praw.
|
||
Wywiad z osobą niebinarną można zacząć tekstem „co ty sobie wymyślasz? przecież każde dziecko wie, że płci są tylko dwie!” –
|
||
ale można też zrobić zawczasu risercz oraz spytać bardziej neutralnie:
|
||
„czy możesz opowiedzieć osobom oglądającym, jak mają rozumieć to, że są więcej niż dwie płci?”.
|
||
Naszego tweeta o [rodzaju neutralnym](/ono) można skomentować zdjęciem profesora Bralczyka robiącego facepalma
|
||
albo kąśliwą uwagą o Radzie Języka Polskiego,
|
||
ale można też wrzucić w wyszukiwarkę „prof. bralczyk osoby niebinarne”
|
||
albo „rada języka polskiego byłom zrobiłoś” i przeczytać,
|
||
co te osoby eksperckie mają do powiedzenia w temacie
|
||
(hint: [tutaj opinia prof. Bralczyka](https://ksiazki.wp.pl/w-tvp-wysmiewali-osoby-niebinarne-profesor-bralczyk-rozumie-dlaczego-6616979703601760a),
|
||
[a tutaj RJP](https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=317:byom-byo&catid=44&Itemid=208);
|
||
cytujemy je również u siebie, na podstronie [<span class="fal fa-vial"></span> Nauka](/nauka)).
|
||
W studiach telewizyjnych można nastawiać przeciwko sobie oprawców i ofiary, jak w jakiejś uwspółcześnionej wersji walk gladiatorskich,
|
||
a można też przestać dawać atencję księdzom Oko wyzywającym osoby homoseksualne od pedofilów,
|
||
lecz wreszcie dopuścić do głosu osoby, które od wieków tego głosu były pozbawiane.
|
||
|
||
Tylko połowa z tych opcji jest prawdziwym „otwarciem na dyskusję”.
|