Zaimki/locale/pl/blog/autokorekta.md

# Naprawmy buga w programach sprawdzających pisownię – rodzaj neutralny jest poprawny!

<small>2021-11-04 | [Kolektyw „Rada Języka Neutralnego”](/kolektyw-rjn)</small>

{details=<span class="badge bg-dark">English version</span> Let’s fix a bug in spellcheckers – Polish has a neutral grammatical gender!}

Polish has three grammatical genders (in singular): masculine, feminine and neuter.
Unfortunately, spellcheckers and autocorrects are completely ignoring the existence of the latter
when it comes to 1st and 2nd person of the past tense.

Words like “zrobiłom” (I did), “przyszłom” (I came), “byłoś” (you were), “widziałoś” (you saw) or „chciałobym” (I would like)
are absolutely correct grammatically, as confirmed by
[the position of the Polish Language Council issued in 2003](https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=317:byom-byo&catid=44&Itemid=208)
or [a public statement by a renowned linguist prof. Jerzy Bralczyk](https://ksiazki.wp.pl/w-tvp-wysmiewali-osoby-niebinarne-profesor-bralczyk-rozumie-dlaczego-6616979703601760a).
Conjugation templates that treat neuter equally to masculine and feminine have been included in grammar books as early as
[1796](/korpus#Alexander%20Adamowicz) and [1823](/korpus#Maksymilian%20Jakubowicz).
Those forms were used by prominent authors, like
[Adam Mickiewicz](https://zaimki.pl/korpus#Liryki%20loza%C5%84skie) and [Stanisław Lem](/korpus#Lem%20Maska).
In our minds there is no shred of doubt that such words should not be marked as incorrect by software.

In the recent months and years more and more people are discovering that they’re [nonbinary](https://en.pronouns.page/terminology#nonbinary)
and decide to use the neuter forms to express themselves.
According to a study conducted on over twenty two hundred nonbinary participants
([Niebinarny Spis Powszechny 2021](https://zaimki.pl/blog/spis-2021))
every fourth person in our community is using them in speech and in writing!

So although this bug in the spellchecking software used to be mostly an academic inconsistency
and incongruence with the linguistic norm, nowadays there’s a growing number of people
for which it becomes an obstacle in everyday communication –
especially when it’s not about just marking an allegedly “incorrect” word with a red line,
but even autocorrecting it to an arbitrarily chosen binary form.

A real need for this bugfix has arisen. That’s why we’re calling the attention
of organisations and people responsible for developing the spellchecking and autocorrecting software
and asking them to implement the fix.

For more information about neuter in Polish, examples of its usage in cultural texts,
academic papers about nonbinary language in Polish, and other materials,
please check out the website [zaimki.pl](https://zaimki.pl) and don’t hesitate to contact us at [kontakt@zaimki.pl](mailto:kontakt@zaimki.pl).

{/details}

<p class="text-center"><img src="/img-local/blog/autokorekta.png" class="hero border" alt="Google Docs zaznaczający rzekome „błędy” w zdaniu „Czy sprawdziłoś już to, o co Cię prosiłom?”"/></p>

Język polski ma w liczbie pojedynczej trzy normatywne rodzaje gramatyczne: męski, żeński i ~~nijaki~~ [neutralny](/pytania#nijaki).
Niestety, programy sprawdzające i autokorygujące pisownię zdają się ten fakt zupełnie ignorować,
kiedy chodzi o formy czasowników w pierwszej i drugiej osobie czasu przeszłego.

Słowa takie jak „zrobiłom”, „przyszłom”, „byłoś”, „widziałoś” czy „chciałobym” są jak najbardziej poprawne gramatycznie,
co potwierdza chociażby [opinia Rady Języka Polskiego z 2003 roku](https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=317:byom-byo&catid=44&Itemid=208)
czy [publiczna wypowiedź prof. Jerzego Bralczyka](https://ksiazki.wp.pl/w-tvp-wysmiewali-osoby-niebinarne-profesor-bralczyk-rozumie-dlaczego-6616979703601760a).
Wzory koniugacji traktujące formy nijakie na równi z męskimi i żeńskimi znajdujemy już w gramatykach
z [1796](/korpus#Alexander%20Adamowicz) i [1823](/korpus#Maksymilian%20Jakubowicz) roku,
a dziś notuje je [Wikipedia](https://pl.wikipedia.org/wiki/Czas_przesz%C5%82y).
Ich użycie pojawiało się u [Adama Mickiewicza](https://zaimki.pl/korpus#Liryki%20loza%C5%84skie)
czy [Stanisława Lema](/korpus#Lem%20Maska).
Naszym zdaniem nie ma najmniejszych wątpliwości, że słowa te nie powinny być oznaczane przez software jako błędne.

W ostatnich miesiącach i latach coraz więcej osób odkrywa swoją [niebinarność](/terminologia#niebinarno%C5%9B%C4%87)
i decyduje się wyrażać ją  w warstwie językowej właśnie poprzez te formy.
Według przeprowadzonego przez kolektyw Rada Języka Neutralnego badania na grupie ponad dwóch tysięcy osób niebinarnych
([Niebinarny Spis Powszechny 2021](https://zaimki.pl/blog/spis-2021)) używa ich w mowie i piśmie co czwarte z nas!

A zatem, choć ten bug w programach sprawdzających pisownię był dotychczas
bardziej akademicką niekonsekwencją i niezgodnością z normą niż realnym problemem,
ostatnio coraz większej grupie osób przeszkadza on w codziennym wyrażaniu się – 
zwłaszcza jeśli nie chodzi wyłącznie o podkreślenie na czerwono rzekomo „błędnych” słów,
lecz autokorektę neutralnej formy na arbitralnie wybraną formę binarną.

Pojawiła się realna potrzeba, by ten błąd naprawić.
Apelujemy zatem do organizacji i osób tworzących programy sprawdzające i autokorygujące pisownię,
by stanęły na wysokości zadania!

Po więcej informacji na temat rodzaju neutralnego, przykłady użycia go w tekstach kultury,
publikacje naukowe na temat niebinarnej polszczyzny i inne materiały,
zapraszamy na [zaimki.pl](https://zaimki.pl) oraz do kontaktu mailowego na adres [kontakt@zaimki.pl](mailto:kontakt@zaimki.pl).

— [Rada Języka Neutralnego](/kolektyw-rjn)

<section>
    <a href="https://chng.it/gFxppJDc" target="_blank" class="btn btn-primary btn-lg d-block">
        <span class="fal fa-signature"></span>
        Podpisz petycję na change.org
    </a>
</section>

## Instrukcje zgłaszania błędów w oprogramowaniu:

Choć formy rodzaju neutralnego są poprawne gramatycznie,
to ze względu na bardzo rzadkie spotykanie się z nimi
osoby decyzyjne mogą mieć wątpliwości co do ich poprawności.
Dlatego wysyłając zgłoszenie błędu, warto je uzasadnić.
W komentarzu lub wiadomości dobrze jest podać źródła,
powołać się na osoby z autorytetem w dziedzinie językoznawstwa,
artykuły, wywiady, teksty kultury etc. – lub załączyć link do powyższej petycji.

{details={favicon=sjp.pl/favicon.ico} SJP.pl: {favicon=libreoffice.org/themes/libreofficenew/favicon.ico} LibreOffice, {favicon=mozilla.org/media/img/favicons/firefox/browser/apple-touch-icon.79c2abeb4e35.png} Firefox, {favicon=google.com/chrome/static/images/favicons/favicon-32x32.png} Chrome}

Wiele programów open source, jak
[LibreOffice](https://github.com/LibreOffice/dictionaries/blob/master/pl_PL/README_pl.txt),
[Firefox](https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/polish-spellchecker-dictionary/)
czy [Chrome](https://src.chromium.org/viewvc/chrome/trunk/deps/third_party/hunspell_dictionaries/README_pl_PL.txt)
używa [słownika ze strony SJP.pl](https://sjp.pl/slownik/ort/).

Z osobami tworzącymi go można skontaktować się drogą mailową:
[sjpslownik@gmail.com](mailto:sjpslownik@gmail.com)

Można również zostawiać komentarze przy pojedynczych brakujących słowach, np. [sjp.pl/zrobiłom](https://sjp.pl/zrobi%C5%82om) czy [sjp.pl/byłom](https://sjp.pl/by%C5%82om).

{/details}

{details={favicon=ssl.gstatic.com/docs/documents/images/kix-favicon7.ico} Google Docs}

Po kliknięciu na podkreślone na czerwono słowo wybierz ikonę okienka dialogowego z wykrzyknikiem. Potem wybierz „Podaj więcej informacji”.

Pojawi się okienko „Komentarze dotyczące sugestii”. Zarówno przy „Mój pierwotny tekst…” jak i „Sugestia to…” zaznacz opcję „Poprawnie” –
chodzi jedynie o poszerzenie bazy Google’a o neutralne płciowo słowa przy sugerowaniu poprawek w tekście oraz o to,
by program nie zaznaczał słów z końcówkami dla rodzaju neutralnego w 1. i 2. os czasu przeszłego jako błędu!

![Screenshoty procesu opisanego powyżej](/img-local/blog/spellcheck-google-docs.png)

{/details}

{details={favicon=ssl.gstatic.com/translate/favicon.ico} Google Translate}

W okienku z polskim tłumaczeniem obcego tekstu kliknij na przycisk „Zaproponuj zmianę” i wpisz wersję neutralną.

Możesz również kliknąć na „Send feedback” w prawym dolnym rogu, by wpisać wiadomość do ekipy Google Translate.

![Screenshoty procesu opisanego powyżej](/img-local/blog/spellcheck-google-translate.png)

{/details}

{details={favicon=c.s-microsoft.com/favicon.ico?v2} Microsoft Office, Microsoft Word}

W menu „Pomoc” kliknij na „Feedback”, a następnie „Coś mi się nie podoba”.

{/details}

{details={favicon=apple.com/favicon.ico} Apple, iPhone keyboard}

Wypełnij formularz na stronie [Apple](https://www.apple.com/feedback/iphone/).

{/details}

{details={favicon=android.com/favicon.ico} Android keyboard (GBoard)}

Podążaj za [instrukcją ze strony Google](https://support.google.com/gboard/answer/9430776?hl=en&ref_topic=9023899).

{/details}