9.2 KiB
Naprawmy buga w programach sprawdzających pisownię – rodzaj neutralny jest poprawny!
2021-11-04 | Kolektyw „Rada Języka Neutralnego”
{details=English version Let’s fix a bug in spellcheckers – Polish has a neutral grammatical gender!}
Polish has three grammatical genders (in singular): masculine, feminine and neuter. Unfortunately, spellcheckers and autocorrects are completely ignoring the existence of the latter when it comes to 1st and 2nd person of the past tense.
Words like “zrobiłom” (I did), “przyszłom” (I came), “byłoś” (you were), “widziałoś” (you saw) or „chciałobym” (I would like) are absolutely correct grammatically, as confirmed by the position of the Polish Language Council issued in 2003 or a public statement by a renowned linguist prof. Jerzy Bralczyk. Conjugation templates that treat neuter equally to masculine and feminine have been included in grammar books as early as 1796 and 1823. Those forms were used by prominent authors, like Adam Mickiewicz and Stanisław Lem. In our minds there is no shred of doubt that such words should not be marked as incorrect by software.
In the recent months and years more and more people are discovering that they’re nonbinary and decide to use the neuter forms to express themselves. According to a study conducted on over twenty two hundred nonbinary participants (Niebinarny Spis Powszechny 2021) every fourth person in our community is using them in speech and in writing!
So although this bug in the spellchecking software used to be mostly an academic inconsistency and incongruence with the linguistic norm, nowadays there’s a growing number of people for which it becomes an obstacle in everyday communication – especially when it’s not about just marking an allegedly “incorrect” word with a red line, but even autocorrecting it to an arbitrarily chosen binary form.
A real need for this bugfix has arisen. That’s why we’re calling the attention of organisations and people responsible for developing the spellchecking and autocorrecting software and asking them to implement the fix.
For more information about neuter in Polish, examples of its usage in cultural texts, academic papers about nonbinary language in Polish, and other materials, please check out the website zaimki.pl and don’t hesitate to contact us at kontakt@zaimki.pl.
{/details}
Język polski ma w liczbie pojedynczej trzy normatywne rodzaje gramatyczne: męski, żeński i nijaki neutralny.
Niestety, programy sprawdzające i autokorygujące pisownię zdają się ten fakt zupełnie ignorować,
kiedy chodzi o formy czasowników w pierwszej i drugiej osobie czasu przeszłego.
Słowa takie jak „zrobiłom”, „przyszłom”, „byłoś”, „widziałoś” czy „chciałobym” są jak najbardziej poprawne gramatycznie, co potwierdza chociażby opinia Rady Języka Polskiego z 2003 roku czy publiczna wypowiedź prof. Jerzego Bralczyka. Wzory koniugacji traktujące formy nijakie na równi z męskimi i żeńskimi znajdujemy już w gramatykach z 1796 i 1823 roku, a dziś notuje je Wikipedia. Ich użycie pojawiało się u Adama Mickiewicza czy Stanisława Lema. Naszym zdaniem nie ma najmniejszych wątpliwości, że słowa te nie powinny być oznaczane przez software jako błędne.
W ostatnich miesiącach i latach coraz więcej osób odkrywa swoją niebinarność i decyduje się wyrażać ją w warstwie językowej właśnie poprzez te formy. Według przeprowadzonego przez kolektyw Rada Języka Neutralnego badania na grupie ponad dwóch tysięcy osób niebinarnych (Niebinarny Spis Powszechny 2021) używa ich w mowie i piśmie co czwarte z nas!
A zatem, choć ten bug w programach sprawdzających pisownię był dotychczas bardziej akademicką niekonsekwencją i niezgodnością z normą niż realnym problemem, ostatnio coraz większej grupie osób przeszkadza on w codziennym wyrażaniu się – zwłaszcza jeśli nie chodzi wyłącznie o podkreślenie na czerwono rzekomo „błędnych” słów, lecz autokorektę neutralnej formy na arbitralnie wybraną formę binarną.
Pojawiła się realna potrzeba, by ten błąd naprawić. Apelujemy zatem do organizacji i osób tworzących programy sprawdzające i autokorygujące pisownię, by stanęły na wysokości zadania!
Po więcej informacji na temat rodzaju neutralnego, przykłady użycia go w tekstach kultury, publikacje naukowe na temat niebinarnej polszczyzny i inne materiały, zapraszamy na zaimki.pl oraz do kontaktu mailowego na adres kontakt@zaimki.pl.
Instrukcje zgłaszania błędów w oprogramowaniu:
Choć formy rodzaju neutralnego są poprawne gramatycznie, to ze względu na bardzo rzadkie spotykanie się z nimi osoby decyzyjne mogą mieć wątpliwości co do ich poprawności. Dlatego wysyłając zgłoszenie błędu, warto je uzasadnić. W komentarzu lub wiadomości dobrze jest podać źródła, powołać się na osoby z autorytetem w dziedzinie językoznawstwa, artykuły, wywiady, teksty kultury etc. – lub załączyć link do powyższej petycji.
{details={favicon=sjp.pl/favicon.ico} SJP.pl: {favicon=libreoffice.org/themes/libreofficenew/favicon.ico} LibreOffice, {favicon=mozilla.org/media/img/favicons/firefox/browser/apple-touch-icon.79c2abeb4e35.png} Firefox, {favicon=google.com/chrome/static/images/favicons/favicon-32x32.png} Chrome}
Wiele programów open source, jak LibreOffice, Firefox czy Chrome używa słownika ze strony SJP.pl.
Z osobami tworzącymi go można skontaktować się drogą mailową: sjpslownik@gmail.com
Można również zostawiać komentarze przy pojedynczych brakujących słowach, np. sjp.pl/zrobiłom czy sjp.pl/byłom.
{/details}
{details={favicon=ssl.gstatic.com/docs/documents/images/kix-favicon7.ico} Google Docs}
Po kliknięciu na podkreślone na czerwono słowo wybierz ikonę okienka dialogowego z wykrzyknikiem. Potem wybierz „Podaj więcej informacji”.
Pojawi się okienko „Komentarze dotyczące sugestii”. Zarówno przy „Mój pierwotny tekst…” jak i „Sugestia to…” zaznacz opcję „Poprawnie” – chodzi jedynie o poszerzenie bazy Google’a o neutralne płciowo słowa przy sugerowaniu poprawek w tekście oraz o to, by program nie zaznaczał słów z końcówkami dla rodzaju neutralnego w 1. i 2. os czasu przeszłego jako błędu!
{/details}
{details={favicon=ssl.gstatic.com/translate/favicon.ico} Google Translate}
W okienku z polskim tłumaczeniem obcego tekstu kliknij na przycisk „Zaproponuj zmianę” i wpisz wersję neutralną.
Możesz również kliknąć na „Send feedback” w prawym dolnym rogu, by wpisać wiadomość do ekipy Google Translate.
{/details}
{details={favicon=c.s-microsoft.com/favicon.ico?v2} Microsoft Office, Microsoft Word}
W menu „Pomoc” kliknij na „Feedback”, a następnie „Coś mi się nie podoba”.
{/details}
{details={favicon=apple.com/favicon.ico} Apple, iPhone keyboard}
Wypełnij formularz na stronie Apple.
{/details}
{details={favicon=android.com/favicon.ico} Android keyboard (GBoard)}
Podążaj za instrukcją ze strony Google.
{/details}